RecensiesRomans

Recensie: Aquarium, David Vann

Met zijn roman Aquarium slaat de Amerikaanse auteur David Vann een nieuw pad in. In deze roman geen hoofdrol voor eenzame mannen en jongens in de wildernis, maar voor een jong meisje van twaalf in de grote stad Seattle. Constante factor blijft de strijd tussen familieleden en generaties. Een fijnzinnige, hoopvolle roman vol prachtige beeldspraak en metaforen waarin Vann maar weer eens laat zien wat voor een talentvolle verteller hij is.

‘De vis was zo lelijk dat hij niet eens op een vis leek.’ Al vanaf de beginzin trekt de schrijver je mee het verhaal in, waar we kennis maken met Caitlin, die elke dag de ruim twee uur tussen het einde van de school en het tijdstip waarop haar moeder haar met de auto oppikt vult met het bezoeken van het aquarium van Seattle. Ze heeft een jaarkaart, maar het personeel kent haar inmiddels zo goed dat ze die niet meer hoeft te laten zien. De betoverende ruimte met water en vissen voelt als een soort tweede huis. De beginzin zou je op kunnen vatten als een soort metafoor voor de mensen die we nog meer tegenkomen in de roman. Als eerste de oude man, die ook elke dag in het aquarium komt en met wie Caitlin vriendschap sluit. Zijn oude, gerimpelde uiterlijk heeft wel wat weg van sommige vissen in het aquarium. Maar wie is hij precies, wat is zijn verleden?

Caitlin trekt naar hem toe als een drenkeling naar een reddingsboei. Die heeft ze nodig, want in de dagelijkse praktijk lijkt ze te verdrinken in het miserabele leven dat ze met haar moeder leidt. Er is best liefde en genegenheid, maar haar ongeschoolde moeder heeft het meestal te druk met haar werk en de bijbehorende problemen. Ze wonen met z’n tweetjes in een aftandse flat in een armoedige wijk temidden van industrie. Diep tussen hen in staat de familiegeschiedenis, waar niet over gepraat wordt, maar die wel een grote invloed heeft op de verstandhouding tussen Caitlin en haar moeder.

Knap beschrijft David Vann hoe benauwend het leven van Caitlin en haar moeder is, alsof ook zij beiden in een soort aquarium zitten waar ze niet uit kunnen. Als ze naar buiten kijken zien ze hun eigen spiegelbeeld. De mensen buiten hun leven zijn onbereikbaar, maar zij zijn zelf ook onbereikbaar voor anderen. ‘Het probleem met dit Aquarium was dat wij niet bij ze konden komen.’ Niet gek dus dat Caitlin er van droomt om ichtyoloog te worden, om te duiken in de volle zee, een aquarium van duizenden kilometers groot, om te reizen naar plekken waarvan ze nu alleen maar kan dromen.

Hoe ouder Caitlin echter wordt, hoe meer barstjes er komen in de spiegels die het leven van haar en haar moeder omgeven. De oude man dringt binnen, Steve, de vriend van haar moeder, probeert voet aan de grond te krijgen, en Caitlins vriendinnetje Shalini is nog zo’n reddingsboei waaraan ze zich vastklampt. Maar voordat er ook daadwerkelijk redding komt, moeten Caitlin en haar moeder eerst door een diep dal, een gebeurtenis waar Vann met veel empathie naar toe werkt.

Aquarium is een prachtige roman, waarin de hartverscheurende, rauwe werkelijkheid van het leven wordt afgewisseld met de magische droomwereld van de vissen in het aquarium, en waarin muren die door mensen werden opgebouwd langzaam afbrokkelen. Een roman ook waarmee de auteur doordringt tot de essentie van de familieband en de manier waarop liefde als water door zorgvuldig opgebouwde barrières heen kan sijpelen.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *