RecensiesRomans

Recensie: De Amandelboom, Michelle Cohen Corasanti

Het conflict tussen Israel en de Palestijnen sleept zich al jaren voort. Vanwege de tragiek en de ogenschijnlijk ontbrekende oplossingen is het ook een populair onderwerp onder schrijvers en filmmakers. Hoewel de Joodse invalshoek daarbij meestal wordt gekozen, zijn er steeds meer boeken en films die het conflict vanuit de Palestijnse kant bekijken. Zo ook de debuutroman van Michelle Cohen Corasanti, die een meeslepend boek schreef over een Palestijnse jongen die zichzelf weet op te werken tot een succesvolle wetenschapper. Maar steeds wordt hij weer geconfronteerd met zijn afkomst.

Ichmad Hamid is een elfjarige jongen die opgroeit in een klein dorp in een door Israel bezet gebied. Zoals veel Palestijnen heeft ook het gezin waarin hij opgroeit te maken met de gruwelijke effecten van de strijd tussen Joden en Palestijnen. Op een morgen treft hij zijn zusje, nog maar een paar jaar oud, niet in haar bed aan. Het ergst denkbare gebeurt, en dit laat een indruk achter die nooit meer zal verdwijnen. Wanneer zijn vader vervolgens wordt gearresteerd omdat hij ervan wordt verdacht hulp te bieden aan de gewapende strijd tegen Israel, is Ichmad als oudste jongen ineens het hoofd van het gezin en moet hij er voor zorgen dat er eten op tafel komt. Hun huis wordt als represaille met de grond gelijk gemaakt, voortaan zullen ze in tenten moeten bivakkeren. Samen met zijn broertje Abbas gaat hij aan het werk als arbeider, huizen bouwen voor de Israëliërs. Maar liever zou hij naar school gaan, daar liggen zijn echte talenten. Zijn leraar Mohammed onderkent dit en stelt alles in het werk om hem na schooltijd te onderwijzen.

Tegen de zin van zijn moeder doet Ichmad enkele jaren later mee aan een wiskunde-wedstrijd. Hij is de beste van allemaal – de deelnemers zijn grotendeels Joodse scholieren – en weet zo een beurs voor de universiteit binnen te slepen. Op de Israëlische universiteit moet hij samenwerken met Joden, iets wat tegen het zere been is van de fanatieke Abbas en zijn moeder. Zij zouden hem liever in het dorp zien, zoals de andere Palestijnse jongeren, zonder zicht op een betere toekomst.

Het verhaal van Ichmad is hartverscheurend. We volgen hem terwijl hij opgroeit en de grote uitbarstingen van geweld vanaf de Israëlische kant tegenover de Palestijnen meemaakt. Keer op keer zien we hoe soldaten het dorp van zijn ouders binnenvallen, een spoor van dood en verderf achterlatend. Het verhaal voert van de jonge jaren van Ichmad tot hij een gevestigde wetenschapper is. Gaandeweg focust de auteur meer op de relatie tussen hem en zijn broer Abbas, die een anti-Joodse houding heeft en daarin steeds extremer wordt. Ichmad heeft daarentegen veel te danken aan de Joodse gemeenschap.

Het debuut van Michelle Cohen Corasanti is beklemmend en toont de menselijke kant van ingrijpende, bloedige conflicten. Het is altijd moeilijk om objectief te blijven in het Joods-Palestijnse conflict. Doordat de auteur over Palestijnse hoofdpersonen schrijft, verplaats je je als lezer bij voorbaat al in die positie. Het Joodse ingrijpen in de loop der geschiedenis is vanaf Palestijnse kant bezien buitenproportioneel en bovendien mede gericht tegen onschuldige burgers, lijkt het hoofdthema. Dat het een debuut is kun je soms nog wel iets teveel zien, bijvoorbeeld doordat ze hoofdpersonen gebruikt die overduidelijk lijnrecht tegenover elkaar staan: Ichmad is de vredelievende man, Abbas de haatdragende. Dat hebben we vaker gezien.

De Amandelboom is een boek dat veel indruk maakt. Al was het alleen al door de indringende beelden die de auteur schetst, beelden die het almaar voortdurende conflict een gezicht geven, en die nog maar eens laten zien waarom er zo snel mogelijk een einde moet komen aan de regelmatige uitbarstingen van geweld tussen beide partijen.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *