RecensiesRomans

Recensie: De Cirkel, Dave Eggers

Stel je een wereld voor waarin misdaad en ziektes in de kiem worden gesmoord voordat ze zichtbaar worden, waarin de overheid volledig transparant is, waarin alle kennis wordt gedeeld en beschikbaar is. De veelgeprezen Dave Eggers beschrijft in zijn nieuwe roman De Cirkel een wereld in de nabije toekomst waarin deze zaken vanzelfsprekend zijn geworden, door toedoen van het machtigste bedrijf ter wereld, De Cirkel. Er is echter een bezwaar: alles, maar dan ook echt alles, wordt geregistreerd en opgeslagen in de cloud en is beschikbaar voor iedereen die een Cirkelaccount heeft. Privacy is diefstal, ‘sharing is caring’!

Nieuwe werknemer Mae Holland is onder de indruk van de voordelen van het werken bij De Cirkel: gratis gebruik van sportfaciliteiten en kleding, elke avond feestjes met beroemdheden en toegang tot de nieuwste gadgets. Zolang ze haar ervaringen deelt op haar Cirkelaccount, op statusupdates van mede-Cirkelaars reageert en haar mening online deelt, kan ze onbeperkt gebruik maken van de vele voorzieningen op de campus van De Cirkel. Hoe meer je deelt, hoe hoger je scoort op de sociale ladder. Dat ze weinig vrije tijd over heeft interesseert haar niet zo, nu ze langzaam maar zeker op de ranglijsten stijgt. Waarschuwingen van haar ouders, ex-vriend en een mysterieuze medewerker van De Cirkel slaat ze in de wind. Ze staat volledig achter de filosofie van het bedrijf: “Alles wat gebeurt moet openbaar worden”. Ze groeit in het bedrijf en neemt een steeds belangrijkere positie in. De Cirkel werkt toe naar volledige transparantie, ook van de overheid. Als het bedrijf daarin slaagt is er geen weg meer terug en zal het controle hebben over alles wat er in de wereld gebeurt.

Eggers schetst een onaangenaam toekomstbeeld waarin privacy niet langer bestaat. Het boek is een overtuigende waarschuwing tegen de macht van een aantal grote bedrijven in deze wereld. De Cirkel is een mengeling van Google, Facebook en Twitter; de stereotype leiders van het bedrijf zijn, zo lijkt het, rechtstreeks uit Silicon Valley geplukt. De vergelijking met 1984 van George Orwell is niet te missen, maar Eggers weet de visie van De Cirkel zo uit te werken dat het geen angstaanjagende horrortoekomst wordt zoals bij Orwell het geval is. De Cirkel wordt een nieuw soort Big Brother, waar iedereen geheel vrijwillig aan meewerkt.

Onze behoefte aan kennis, delen en bevestiging is zo herkenbaar dat De Cirkel je niet onberoerd kan laten. Het enge aan De Cirkel is dat, hoewel je de ontwikkeling binnen De Cirkel inwendig volledig afkeurt, je je best kunt vinden in het streven van het bedrijf om de wereld te verbeteren. De keuzes die Mae maakt zijn eigenlijk heel goed te begrijpen. Eggers weet op briljante wijze je als lezer in de onmogelijke positie van zowel criticus als sympathisant van De Cirkel te manoeuvreren. Want wie wil er nou geen betere wereld? Eggers legt zijn waarschuwende toon er soms wel iets te dik bovenop en niet alle toekomstschetsen zijn even aannemelijk, maar Eggers weet te overtuigen. Hij daagt je uit om je opvatting over sociale media, privacy, transparantie en het internet te heroverwegen. De auteur laat je na het lezen van De Cirkel achter met een naar smaakje in je mond. Een boek met zoveel overtuigingskracht dat het je bijna doet besluiten om je Facebook-, Twitter- en Instagramaccount op te zeggen, is het absoluut waard om gelezen te worden.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *