RecensiesRomans

Recensie: De godin van de kleine overwinningen, Yannick Grannec

De Oostenrijkse-Amerikaanse wiskundige Kurt Gödel was een van de wetenschappers die rond het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog hun toevlucht in de VS zochten. Hij was bevriend met de ook naar Amerika uitgeweken Albert Einstein, die het als een ‘voorrecht’ zag om geregeld wandelingen te maken met de wiskundige. De Franse auteur Yannick Grannec heeft een zwak voor wiskunde, en besloot haar debuutroman aan deze man en zijn vrouw te wijden. Ze kreeg er prompt een beloning voor, want de roman werd door de Franse boekhandels onderscheiden met de Prix des Libraires 2013. Een roman voor iedereen die wat met wiskunde heeft.

Anna is een jonge documentaliste bij het Institute for Advanced Science te Princeton. Ze krijgt van haar baas de opdracht de nalatenschap van de wetenschapper Kurt Gödel bij zijn weduwe los te weken. Die houdt er namelijk halsstarrig aan vast, het is zelfs niet helemaal duidelijk of ze het nog heeft of dat ze alles vernietigd heeft. Het Instituut hoopt er aanwijzingen te vinden voor de oplossing van een belangrijk vraagstuk waar Gödel tot zijn dood aan werkte. Maar zijn weduwe Adèle heeft andere goede redenen om vast te blijven houden aan het bezit van het archief. De eigenzinnige vrouw woont in een verzorgingstehuis, en Anna begint een serie van regelmatige bezoeken, deels om haar eigen nieuwsgierigheid rondom het persoonlijke leven van het echtpaar Gödel te bevredigen. Voor haar wordt het steeds duidelijker dat Adèle het archief niet zomaar zal prijsgeven.

Eerst moet haar levensverhaal verteld worden, eerst moet ze als het ware de wetenschap duidelijk maken wat voor opoffering het haar gekost heeft om de vrouw van de bekende Gödel te zijn geweest. Want de wiskundige was geen eenvoudige man om mee te leven. Yannick Grannec vertelt het geromantiseerde verhaal van Adèle in afwisselende hoofdstukken. Het ene hoofdstuk komt Adèle zelf aan het woord, in het verleden, het andere hoofdstuk verhaalt over Anna en het hier en nu. Gaandeweg wordt de verstandhouding tussen de twee vrouwen beter en komt Anna te weten hoe het was om getrouwd te zijn geweest met een van de meest geniale mannen van de 20e eeuw.

De godin van de kleine overwinningen is niet alleen het verhaal van een genie, het is ook het verhaal van een onevenwichtig huwelijk, van een nukkige man met waanideeën, van een soms krankzinnige man. Maar bovenal ook het verhaal van een tumultueus tijdperk. De schrijfster vertelt beeldend over de reis die het jonge echtpaar maakte van Wenen naar de VS, eerst per trein naar Rusland en vervolgens via Japan naar Californië. Vooral in die beschrijvingen zit de kracht van de roman. De achtergrond van de Anschluss van Oostenrijk met Duitsland, het opkomende nazisme, de spanningen op wereldtoneel rondom de ontwikkeling van de atoombom, het dagelijkse leven in Princeton.

Voor leken is het wiskundige gehalte van het boek soms wat taai, maar de stijl van Grannec komt dan weer te hulp: korte hoofdstukken houden de vaart erin. Een mooi debuut dat je dichter bij de gedachte- en leefwereld van een groot wiskundige brengt. Verteld door de ogen van zijn vrouw, die op het eerste gezicht zo slecht bij hem past dat het lachwekkend is: hij, de grootste wiskundige van zijn tijd, getrouwd met een aantal jaar ouder nachtclubdanseresje, die op een of andere manier toch samen tot een goede verstandhouding kwamen.

Het was Adèles talent om te kunnen relativeren dat haar door moeilijke tijden heen hielp, samen met het behalen van af en toe een klein overwinninkje op het stugge karakter van haar man. “Wat had je aan hun filosofische hoogstandjes in het licht van het dagelijkse leven? Als ze tot luisteren in staat waren had ik hun mijn mening gegeven. Ik kende de orde van de tijd: die zat in de opeenvolging van de steken van een zoom, de schone vaat die is opgeruimd, de stapels gestreken wasgoed op een rij. […] Ik geloofde in die orde van het leven, ook al kon ik er geen betekenis aan geven.”

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *