RecensiesRomans

Recensie: De horizon, Patrick Modiano

Er wordt hem wel eens verweten elke keer hetzelfde boek te schrijven. Toegegeven, Modiano hergebruikt veel thema’s in zijn romans, maar dat levert geenszins identieke boeken op. Elke Modiano heeft een andere invalshoek én een andere uitwerking. In De horizon, dat in Nederland in 2011 verscheen en een herdruk kreeg na de recente toekenning van de Nobelprijs, zoekt de schrijver de grenzen op van de herinnering en laat hij zijn hoofdpersoon de confrontatie aangaan met het verleden.

Die hoofdpersoon is de Parijse schrijver Jean Bosmans. Zijn herinneringen voeren hem terug naar de ontmoeting met Margaret Le Coz, op wie hij tientallen jaren geleden verliefd werd. Ze ontmoetten elkaar tijdens een demonstratie die uit de hand loopt, waarbij ze beiden in de verdrukking raken. Hun ontmoeting was toevallig, maar voor Bosmans vol betekenis. “En dan te bedenken dat ze op een andere avond diezelfde trap af waren gelopen, in hetzelfde gedrang, en dezelfde trein hadden genomen… zonder elkaar zelfs maar te zien. Maar was dat wel zo zeker?” Ze belanden in een café, om samen te wachten tot de drukte in de stad afgenomen is. Twee weken later staat Bosmans haar op te wachten na haar werk.

Beiden blijken ze op de vlucht te zijn in het leven. Bosmans voor de fantomen van zijn ouders – zijn moeder en vader zitten hem achterna en willen geld zien. Margaret Le Coz voor een kerel uit het verleden die haar lange tijd gestalkt heeft, Parijs lijkt voorlopig groot genoeg om zich voor hem te verstoppen. Maar overal blijft ze angstvallig over haar schouder kijken.

Terwijl Bosmans in het heden door de straten van Parijs loopt, dringen de herinneringen zich aan hem op. Hij krijgt het idee dat hij maar even stil hoeft te blijven staan om weer in het verleden te belanden. “Op zulke momenten wist hij zeker dat je alleen maar onbeweeglijk op het trottoir hoefde te blijven staan om ongemerkt door een muur te verdwijnen, terwijl je eigenlijk nog steeds op dezelfde plek stond. De straat zou nog stiller en zonniger zijn dan ooit. Wat eenmaal gebeurd was, herhaalde zich oneindig.”

Door de vele verwijzingen naar het verleden en het constante gebruik van de verleden tijd heeft De horizon een melancholieke sfeer. Als in een film noir wandel je aan de hand van Modiano door de brede avenues en de smalle ruelles van Parijs. De kracht van Modiano is dat hij het herkenbaar maakt, hij verwoordt de ervaring die je wel eens kunt hebben als je in een stad loopt waar je al enkele jaren niet geweest bent en waar de herinneringen desondanks op elke straathoek aanwezig zijn. Als je even je ogen sluit, even stil blijft staan, is het net alsof je weer in het verleden bent en komen de mensen van weleer tot leven.

Die kruising tussen het heden en het verleden is in sommige andere boeken van Modiano nogal eens afgebakend en vast – wat tot het verleden behoort is voorbij -, maar in De horizon laat de auteur ruimte voor de hoop dat het verleden niet definitief over is. Als je wilt weten of Bosmans zijn oude liefde Le Coz – die op een dag abrupt uit zijn leven verdween – echt weer terugvindt, moet je deze roman lezen. Of eigenlijk niet dáárvoor, je moet hem vooral lezen om de verstilde beelden en de manier waarop de auteur de heimwee naar het verleden in woorden vangt.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *