RecensiesRomans

Recensie: De stad aan de rand van de hemel, Elif Shafak

Istanbul, de stad midden tussen het oosten en het westen, van oudsher daardoor een thuishaven voor mensen van verschillende culturen en religies. Lange tijd was het de grootste stad van Europa, toen nog onder de naam Constantinopel, de hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk. Halverwege de 15e eeuw namen de Ottomanen de stad in en werd de officiële religie de Islam, hoewel andere godsdiensten in meer of mindere mate getolereerd werden. Het nieuwste boek van de Turkse auteur Elif Shafak speelt zich een eeuw later af, als de Turken de macht er stevig in handen hebben, en Istanbul een periode van bloei meemaakt. Het is de tijd van Sinan, de bekendste architect van het Ottomaanse Rijk. Een sfeervolle oosterse vertelling over een jongen en zijn olifant.

De twaalfjarige Iraniër Jahan belandt bij toeval, met een beetje doortraptheid, als verzorger van de witte olifant Chota in de dierenverzameling van de Sultan in Istanbul. De olifant is een gift van de Sjah van India, en oogst heel wat bewondering bij zowel de bevolking als de Sultan en zijn gevolg. Maar Chota wordt al snel niet alleen ingezet bij optochten en voor het vertonen van kunstjes. Na ongeveer een jaar krijgt Jahan de opdracht om zich met zijn olifant onder de Ottomaanse troepen te begeven en mee te strijden in een oorlog.

Daar maakt hij kennis met Sinan, de hoofdarchitect van de Sultan. De slimme Jahan valt op, en Sinan besluit hem een opleiding aan het hof te geven. Na korte tijd treedt hij bovendien in dienst als een van de vier gezellen van de meester. Samen met zijn drie collega’s helpt Jahan bij de bouw van enkele van de bekendste werken van de architect. Het zijn voornamelijk moskee’s, maar ook de watervoorziening van Istanbul wordt onder handen genomen. Bovendien brengt zijn functie als gezel hem helemaal tot in Rome, om naar de bouwsels van de beroemde Michelangelo te gaan kijken.

Die reis ondernam hij overigens met enige tegenzin: liever was hij in het paleis gebleven, dicht bij zijn geheime liefde Mihrimah, de dochter van de sultan. Zij is echter onbereikbaar voor hem, ondanks de paar persoonlijke onderonsjes die ze hadden, in Jahans functie als olifantenverzorger. Maar heel zijn leven lang zal de prinses een rol blijven spelen in zijn gedachten en daden, en herinnert hij zich de bijzondere ontmoetingen die hij met haar had.

De stad aan de rand van de hemel is een omvangrijke roman waarin een spel wordt gespeeld met feit en fictie. Diverse personen in het boek hebben werkelijk bestaan, en Shafak weeft door hun verhaal een soms bijna sprookjesachtige, magische verhaallijn. In dat laatste schuilt vooral haar kracht. Je krijgt hierdoor een mooi beeld van het leven aan het Ottomaanse hof, compleet met allerlei intriges en het gekonkel van de paleismedewerkers.

Minder goed uitgewerkt is de overkoepelende lijn van het boek. Op veel momenten kabbelt de roman wat voort van de ene episode naar de andere, alsof de auteur vooral veel korte verhalen wil vertellen over wat Jahan en zijn olifant nu weer meemaken. Pas helemaal op het eind komen een aantal losse eindjes weer samen en worden die afgewerkt. Daarnaast is de stijl soms wat eenvoudig, had het allemaal misschien nog wel iets beeldender gemogen. Deels zal dat komen vanwege het feit dat Shafak deze roman in het Engels schreef, niet haar moedertaal. Maar ondanks die kleine punten is De stad aan de rand van de hemel een fascinerend boek over de geschiedenis van een even zo fascinerende stad, vol met mysterieuze personages en gebeurtenissen.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *