RecensiesRomans

Recensie: De verboden rivier, Chigozie Obioma

Niet zo heel veel Afrikaanse auteurs dringen door tot in Nederland. Dat geldt wel voor Chigozie Obioma, die met zijn debuutroman indruk maakt. Zij het dan via een omweg, want de van oorsprong Nigeriaanse auteur woont en werkt tegenwoordig in de Verenigde Staten. Met De verboden rivier, in het Engels verschenen als The Fishermen, vertelt hij een bijna mythisch verhaal waarin hij elementen uit de Afrikaanse vertelcultuur combineert met een Westerse schrijfstijl.

Hoe onontkoombaar is je lot? Dat is de centrale vraag in het leven van de vier jonge broers Ikenna, Boja, Obembe en Ben. Ze wonen samen met hun vader, moeder, kleine broertje David en zusje Nkem in een eenvoudig huis in een buitenwijk van de Nigeriaanse stad Akure. Ze hebben het niet slecht, ze behoren min of meer tot de middenklasse. Hun vader werkt bij de bank, zijn functie houdt echter wel in dat hij regelmatig langere tijd weg is. Telkens drukt hij de oudere kinderen op het hart om gehoorzaam te zijn en hard te werken voor de droom die hij voor hen heeft: een goede opleiding en baan, een gezegende toekomst.

Maar de broers houden zich niet helemaal aan de regels, het zijn en blijven natuurlijk opgroeiende jongens. Op een dag ontdekken ze dat ze bij de rivier vissen kunnen vangen, en die vervolgens op de markt kunnen verkopen. Maar de rivier is verboden terrein. Hij heeft geen goede naam, en is ‘lang geleden in de steek gelaten door de inwoners van Akure, als een door haar kinderen verlaten moeder.’ Zes weken lang gaat het goed. Maar dan worden ze betrapt door een buurvrouw, die het verhaal vervolgens aan hun moeder vertelt. Ze krijgen straf, en daarmee lijkt de kous af. Tot de oudste, Ikenna, zich de weken daarna steeds afstandelijker en bozer gaat gedragen. Er blijkt bij de rivier toch iets te zijn gebeurd dat een schaduw over de toekomst werpt. Bij die gebeurtenis is de lokale gek Abulu betrokken. Deze man staat in de wijde omtrek bekend om zijn fysieke uitspattingen, zijn gewelddadige verleden en de wartaal die hij geregeld uitslaat. Echt gevaarlijk is hij nu niet meer, iedereen laat hem begaan.

Chigozie Obioma legt in zijn verhaal de relaties tussen de vier broers fijntjes bloot en laat zien hoe onder bepaalde omstandigheden die relaties kunnen ontsporen. De voorspellende woorden van de plaatselijke gek blijken de gedachten van de broers op hol te brengen, nog aangewakkerd door al het bijgeloof dat in de verchristelijkte volkscultuur verweven zit.

De roman lijkt in opbouw wel wat op de bekende Griekse tragedies uit het verleden, waar eerst het onheil wordt aangekondigd door een profeet, en het onheil zich vervolgens onherroepelijk voltrekt. Ook hier wordt iets in gang gezet dat niet te stoppen lijkt. Maar zijn het werkelijk de woorden van de gek die de levensloop van de vier jongens beïnvloeden, of is het een diepere kracht, die in het bloed van de jongens zit, een kracht waarvan iedereen, ook Abulu, slechts een speelbal is?

De verboden rivier is een oerverhaal over lotsbestemming, schuld en boete, dat op een bevlogen manier verteld wordt. De auteur gebruik treffende beelden die de levens van de hoofdpersonen dichtbij brengen en hen van vlees en bloed voorzien, menselijk maken. Bovendien geeft hij een inkijkje in hoe het was om in de jaren ’90 op te groeien in een Nigeriaanse buitenwijk, als kind in een niet arm, maar ook niet rijk gezin, temidden van alle sociale en politieke spanningen en onrust uit die tijd.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *