RecensiesRomans

Recensie: De vijand van mijn vader, Almudena Grandes

De Spaanse Burgeroorlog en de daaropvolgende jaren van verdrukking onder het regime van Francisco Franco zijn lange tijd onderbelicht gebleven. De laatste jaren komen er echter steeds meer romans die deze periode een plek willen geven in de Spaanse literatuur. Een van de opvallendste auteurs die hieraan bijdraagt is Almudena Grandes, die in haar serie Episodios de una guerra interminable een zestal losstaande romans over de jaren ’30 tot ’70 wil gaan schrijven. De vijand van mijn vader is – na Het ijzig hart – deel twee in deze serie.

De roman speelt zich af in het onherbergzame zuiden van Spanje. In het kleine dorp Fuensanta woont de jonge Nino, negen jaar, zoon van een Guardia Civil. Hij leeft samen met zijn moeder en twee zusjes in de kazerne, waar zijn ouders een appartement hebben, net als de andere politieagenten. Die kazerne is als een veilige haven voor Nino, hoewel hij door de dunne muren heen de angstkreten uit de gevangenis hoort. Het dorp is namelijk in staat van oorlog, ook al weten de inwoners dat zelf niet. Buiten het dorp, in de bergen, huist een bende guerrillastrijders. Met harde hand probeert de Guardia Civil de inwoners van Fuensanta onder de duim te houden, maar ze kunnen niet voorkomen dat steeds meer mannen naar de bergen vluchten. De politie schiet willekeurig mannen dood, de guerilla reageert daarop met aanslagen. Zo groeit Nino op met een constante dreiging, en als ‘zoontje van’ scherp in de gaten gehouden door de inwoners van het dorp.

Dat alles weerhoudt Nino er niet van gewoon kind te zijn. Hij speelt voetbal met de andere dorpsjongens, maar bovenal sluit hij vriendschap met de mysterieuze Pepe el Portugués, een vrijbuiter die net buiten het dorp woont. Hij gaat vaak naar hem toe, om te zwemmen in de rivier, kreeftjes te vangen of gewoon te praten. Pepe brengt hem ook in contact met de dames die op de boerderij van de Rubia’s wonen, alleen dames want de mannen zijn dood of gevlucht. Bij die dames woont ook de knappe Elena, en zo leert Nino onbevangen de liefde kennen. Maar er is nog een andere liefde die daar opbloeit, die voor boeken. Hij krijgt op de boerderij typeles van een oude dame die een enorme bibliotheek aan boeken heeft. Door de romans van Jules Verne en later Robert Louis Stevenson leert hij op een andere manier naar de wereld te kijken. De verhalen helpen hem om de verhoudingen tussen de inwoners uit het dorp, zijn vader en de rebellen beter te begrijpen.

Almudena Grandes schrijft beklemmend over een donkere periode uit de recente Spaanse geschiedenis. Doordat ze het verhaal vertelt vanuit het perspectief van Nino krijg je van dichtbij te zien hoe het regime een wig dreef tussen de mensen die uit hetzelfde dorp kwamen, hun brood bij dezelfde bakker kochten en naar dezelfde scholen gingen. Samen met Nino leer je dat de Guardia Civil ook maar een werktuig in de handen van hogere machten was en dat ze net als de guerrilla geen echte keus hadden. Zo laat Grandes overtuigend zien dat er tussen zwart en wit een hele hoop grijstinten zijn. Verwarrende omstandigheden voor kinderen om op te groeien, maar toch zal Nino uiteindelijk een keus moeten maken wie zijn vrienden en vijanden zijn.

Het perspectief van het kind wringt vooral in de eerste helft van de roman nog wel even, want het is wel wat ongewoon dat een kind van negen jaar al zulke hoogdravende gedachten heeft. Maar door de vrij losse schrijfstijl van Grandes wen je daar snel aan. Met De vijand van mijn vader levert de auteur een broodnodige bijdrage aan de literatuur over de nasleep van de Spaanse Burgeroorlog. Het boek wekt de interesse naar meer informatie over deze voor Nederlanders toch wat onbekende tijd. Bovenal wekt het interesse naar meer van deze auteur, die prachtige beeldspraak vermengt met een pakkend verhaal.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *