RecensiesRomans

Recensie: Dwaallicht, Josha Zwaan

In Dwaallicht vertelt auteur Josha Zwaan het verhaal van een door psychische problemen getekende vrouw. Het is de derde roman van de schrijfster die bekendheid kreeg met haar boek Parnassia, over een Joods kind dat bij christelijke adoptieouders werd geplaatst. Het is ook haar meest persoonlijke roman tot nu toe, ze putte voor het schrijven van dit boek zowel uit haar professionele leven als persoonlijke ervaringen. Een indrukwekkend relaas over de zoektocht van een onrustige ziel naar rust en stabiliteit.

Sinds haar jeugd heeft Marthe het idee anders te zijn dan de anderen. Ze hoort stemmen en duikt vaak weg in een dromerige staat, heeft problemen met het binden met andere kinderen en kan zich moeilijk uiten. De psychologische hulpverlening is in de tijd waarin ze opgroeit nog niet in staat een accurate diagnose te stellen, ze moet het in het leven alleen doen. Dat gaat met vallen en opstaan. Ze heeft een moeilijke jeugd, en verliest zichzelf al snel in betekenisloze seks met bekende en onbekende jongens en uiteindelijk mannen. Tot het moment waarop ze haar man Barend ontmoet. Bij hem komt ze meer tot rust, zeker op de momenten dat ze met elkaar slapen, en, gek genoeg, in de maanden dat ze zwanger is.

Maar zonder er iets aan te kunnen doen, moeten haar man en kinderen vervolgens toezien hoe ze wegglijdt in haar periodes van depressies en angstaanvallen. Haar werk als vertaalster lijdt eronder, en al helemaal het huishouden en de zorg voor de kinderen. Als de zaak escaleert komt er een gedwongen opname en lijkt de grens bereikt voor haar man. Wat volgt is een tocht langs de randen van de samenleving, waarbij het maar gevraag is of ze ooit nog weer de weg terug zal vinden.

Josha Zwaan beschrijft gedetailleerd hoe hoofdpersoon Marthe verzand raakt in haar gedachten, hoe de stemmen in haar hoofd haar leven en dat van haar gezin bepalen. Op veel momenten weet ze de dwangmatige gedachten te negeren, en lijkt het redelijk met haar te gaan, maar voor haar kinderen is het constant op de tenen lopen. Tegenover haar man probeert ze een tekort aan mentale verbinding goed te maken met lichamelijke liefde.

In Dwaallicht krijg je een kijkje in de gedachten van iemand met een zware angststoornis. Het meest opvallend is de geloofwaardigheid waarmee het personage Marthe geschetst wordt, je kruipt onder haar huid en ziet hoe ze zich in vrijwel alles wat ze doet laat leiden door haar gedachten. De roman moet het niet direct hebben van een in het oog springende stijl of bijzondere literaire bewoordingen, maar veel meer van de overtuigende manier waarop het personage Marthe tot leven komt en hoe de fragiele relatie met de mensen om haar heen – haar man en kinderen – vorm krijgt.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *