RecensiesRomans

Recensie: Herinneringen, David Foenkinos

Het eerste dat je uit een brandend huis probeert te redden zijn je geliefden, het tweede je foto’s. Het verlies van foto’s en voorwerpen, en de daarbij behorende herinneringen aan het verleden, kan voelen als het kwijtraken van een deel van je geschiedenis. Herinneringen hebben een grote kracht en kunnen sterk bepalend zijn voor de keuzes die mensen maken. In zijn tweede roman, met de toepasselijke titel Herinneringen, brengt David Foenkinos een ode aan de herinnering.

‘De jaren waarin ik geen idee van mijn toekomst had, herinner ik me nog heel goed. Ik had er alles voor overgehad om al te beschikken over een paar elementen van mijn leven als volwassene […]. Maar er viel niets aan te doen, het heden komt nou eenmaal niet in beweging. En niemand was op de gedachte gekomen om herinneringen aan de toekomst te verzinnen.’ De hoofdpersoon in Herinneringen worstelt met zijn ambities. Schrijven lijkt hem een nuttig tijdverdrijf, maar het ontbreekt hem aan inspiratie. Om toch de kost te verdienen werkt hij als nachtportier in een klein hotel in Parijs. Zijn leven voltrekt zich routineus en besluiteloos, totdat zijn grootvader overlijdt en zijn grootmoeder tegen haar zin in een verzorgingstehuis wordt geplaatst.

Als het bericht komt dat zij spoorloos is verdwenen blijkt ze al maanden aan een ontsnappingsplan te hebben gewerkt. Haar kleinzoon gaat naar haar op zoek en vindt haar terug in haar geboortedorp Étretat, in Normandië. Daar duikt ze in een herinnering en neemt haar kleinzoon mee. Hij ontmoet er zijn toekomstige vrouw, maar verliest er zijn oma. Ze overlijdt tijdens hun verblijf in Étretat.

Dit deel van Herinneringen doet lichtelijk denken aan De 100 jarige man die uit het raam klom en verdween (2011) van Jonas Jonassen, waarin een bejaarde man op zijn honderdste verjaardag besluit zijn bejaardentehuis te ontvluchten, waarna hij de meest vreemde avonturen beleeft. Er is sprake van eenzelfde soort onverwachte wendingen, maar het grote verschil is dat de bejaarde in Herinneringen op zoek gaat naar haar verleden, terwijl de bejaarde in het boek van Jonassen juist vooruit wil kijken.

Foenkinos heeft een prettige, ongeforceerde en moeiteloze schrijfstijl. Hij weet zinnen op een prachtige, soms zelfs poëtische, manier op te bouwen. Het eerste deel zit vol met prachtige pareltjes, zoals: ‘Zodra de eerste vragen over de dag, het gezin, over hoe het gaat en hoe gaat het met jou achter de rug waren, vielen we in de spatie tussen de woorden.’ Foenkinos maakt gelukkig gedoceerd gebruik van dit soort poëtische diamantjes, waardoor het geheel toegankelijk en leesbaar blijft.

De opbouw van het boek blijft van begin tot einde hetzelfde. Foenkinos wisselt het verhaal van de hoofdpersoon af met al dan niet gefingeerde herinneringen van diverse bekende en onbekende personen uit het verleden. Wanneer de hoofdpersoon halverwege het boek gaat trouwen verandert de sfeer van het boek. Dit is ook het moment waarop de schrijfstijl van Foenkinos helaas aan kracht verliest. De met vlagen humoristische zelfspot van de hoofdpersoon maakt plaats voor een wat dramatischer toon. Het verhaal draait nu meer om het heden van de hoofdpersoon en minder om het verleden van zijn ouders en grootouders. Waar je bij het eerste deel van het verhaal je boek met moeite kon wegleggen, is het tweede deel minder boeiend en origineel. Toch blijft de subtiele humor ook hier niet achterwege. Vooral de gesprekken die de hoofdpersoon met zijn ouders voert zijn uiterst vermakelijk en meesterlijk opgezet.

Aan het slot blijkt het boek één grote herinnering te zijn aan de gebeurtenissen die de hoofdpersoon er toe hebben aangezet om zich eindelijk aan een schrijverscarrière te wagen. Ben je benieuwd naar deze gebeurtenissen? Houd je van een poëtische en haast filmische schrijfstijl? Of ben je benieuwd naar enkele herinneringen van Francis Scott Fitzgerald (auteur van The Great Gatsby), Serge Gainsbourg (Frans chansonnier), de schilder van het schilderij van de koe, Friedrich Nietzsche (filosoof), Lazarus (vriend van Jezus), Alois Alzheimer (ontdekker van de ziekte Alzheimer), Vincent van Gogh (kunstenaar) en nog een paar meer? Dan mag Herinneringen zeker niet ontbreken op je nachtkastje!

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *