RecensiesRomans

Recensie: Om niet te verdwalen, Patrick Modiano

De afwisseling tussen heden en verleden, dwalen door Parijs, ontbrekende ouders, een mijmerende hoofdpersoon, de nieuwste roman van de schrijver die eind vorig jaar de Nobelprijs won is een onvervalste Modiano. De romans van de Franse auteur zijn kort, misschien zou je ze eerder dan afzonderlijke boeken ook kunnen zien als de bouwstenen van een en hetzelfde overkoepelende verhaal. Een verhaal waarin waarschijnlijk altijd dingen onopgehelderd blijven, verloren in de loop van de tijd.

De hoofdpersoon is ditmaal een schrijver op leeftijd, Jean Daragane, die een teruggetrokken leven leidt. Zijn telefoon is al tijden niet gegaan, hij komt amper op straat, klampt zich vast aan de onveranderlijke boom die hij vanuit zijn raam kan zien. “Tijdens een zware crisis of een periode van morele ontreddering kon je alleen nog maar hopen een vast punt te vinden, om je evenwicht te bewaren en niet overboord te slaan.” Op een dag schrikt hij wakker van een rinkelende telefoon, en dat zet het verhaal, de opheldering van een onverwerkte, bijna vergeten gebeurtenis uit verleden, in gang.

Ene Georges Ottolini heeft zijn adresboekje gevonden en wil hem dat graag teruggeven. Daragane heeft al meteen het onbestemde gevoel dat er misschien meer achter zit, en wil het liefst dat de man hem met rust laat. Maar hij ontkomt er niet aan om met hem af te spreken. Langzaam maar zeker blijkt dat Ottolini zo zijn eigen agenda heeft: hij is bezig met het schrijven van een boek en heeft allerlei losse aantekeningen, namen en gegevens verzameld, die Daragane op een gegeven moment in handen krijgt. Sommige namen herkent hij, en zo wordt hij gedwongen om in zijn eigen verleden te duiken en zijn jeugd onder ogen te komen.

Met name een periode in zijn vroege jeugd dringt zich aan hem op. Hij verbleef met een zekere Annie een tijdje in een huis in de buurt van Parijs. Wie was die Annie precies, wie waren haar vrienden en kennissen die aan huis op bezoek kwamen, en wat voor schimmige praktijken speelden zich er allemaal af? Daragane heeft een deel van zijn verleden al eens in een boek verwerkt, zijn debuut van veertig jaar eerder, maar de herinnering hieraan heeft hij desondanks vakkundig uit zijn geheugen geschrapt.

Samen met Daragane duik je in zijn verleden, een verleden dat tot dan toe omsluierd was, als met een laagje cellofaan waar je langzaam doorheen prikt. De contouren zijn er, maar wat erachter zit weet je pas als je het cellofaan er af haalt. Mooi is het om te zien hoe Modiano speelt met de psychologie van zijn personage, een personage dat, zoals we weten uit de schaarse interviews die hij geeft, ook wel wat autobiografische elementen in zich draagt. De vervreemding die hij voelt bij de moderne samenleving, het stuurloze effect dat het opgroeien zonder liefhebbende ouders op hem had, het verleden dat je soms wil vergeten, maar waarin je soms juist ook wilt ondergedompeld worden.

De stijl is ook helemaal des Modiano’s: korte, veelzeggende zinnen en sobere beschrijvingen, beeldspraak die er niet bovenop ligt, de roman is een feest voor de wat melancholisch ingestelde lezer. Om niet te verdwalen eindigt abrupt, met op de laatste bladzijde de gebeurtenis die de hoofdpersoon de rest van zijn leven zou blijven achtervolgen. Een afloop waarop vooraf al wat gezinspeeld wordt, maar waar je pas op het eind de volle betekenis van beseft. Voor de steeds groter wordende groep fans van Patrick Modiano is dit er opnieuw een om in te verdwalen.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *