RecensiesRomans

Recensie: Serafima, Simon Montefiore

De naam Montefiore is bekend onder romanlezers: Santa Montefiore schreef talloze bestsellers, zoals bijvoorbeeld Onder de ombu-boom, De Franse tuinman en Villa Magdalena. Maar haar man Simon kan ook schrijven, dat bewees hij eerder al met enkele succesvolle non-fictietitels, inmiddels heeft hij ook een tweetal romans op zijn naam staan. Serafima is de tweede, na Sashenka. Beiden spelen zich af in het Rusland van Jozef Stalin.

Serafima Romasjkina, dochter van een beroemde actrice en scenarioschrijver, is een van de hoofdpersonen van het boek. Op de dag dat er een parade ter gelegenheid van de overwinning van Rusland op Hitler-Duitsland wordt gehouden, klinken er twee schoten. Twee van Serafima’s beste vrienden vinden de dood. Wat begon als een ludieke vorm van straattheater verandert in een nachtmerrie. De vriendengroep, bestaande uit onder meer Serafima, Andrej, Nikolasja en Rosa, hadden eerder het Genootschap van Noodlottige Romantici opgericht. Hun grote inspirator is de dichter Poesjkin. Hun belangrijkste activiteit is Het Spel, waar ze een duelleerscène uit een van Poesjkins werken naspelen en regels uit zijn gedichten citeren.

Er is echter een probleem: ze behoren tot de elite van Moskou en hun romantische activiteiten gaan lijnrecht in tegen de communistische tijdgeest die het land in zijn greep heeft. Wat ging er mis tijdens de parade? Heeft iemand de wapens verwisseld met echte wapens, of is het een moordaanslag? Omdat het om kinderen van belangrijke Russen gaat, wordt de zaak tot de bodem uitgezocht. En gaandeweg komt de Russische geheime dienst er achter waar het werkelijk om gaat en hoe de relaties echt in elkaar zitten. Al gauw gaat het niet alleen meer om de kinderen zelf. Een voor een belanden de leden van het Genootschap in de cel, waar ze weken moeten doorbrengen. De een na de ander doet uiteindelijk zijn mond open, uit lijfsbehoud, zonder er om te geven of dat wat ze zeggen nu feitelijk juist is of niet. Daardoor komen ook de andere gezinsleden – en vooral de ouders – van de kinderen in gevaar. Hun loyaliteit aan Rusland en Stalin staat onder druk, maar een verkeerd woord kan een enkeltje Goelag betekenen. “Te laat zag ze in dat elke ademtocht in deze wereld gevolgen had.”

Doordat de geheime dienst steeds meer te weten komt over de levens van de families, komen ook twee geheime liefdesrelaties in gevaar. En zo heeft Serafima met geheime relaties, spanning en een realistische achtergrond alles in zich wat je maar kan wensen. De roman komt wel wat moeilijk op gang, mede doordat nogal vaak van perspectief wordt gewisseld. Maar hoe meer je in het verhaal komt, hoe meer de wereld die Montefiore creëert gaat leven. De schrijver maakt inzichtelijk hoe alles wat er in het communistische Rusland gezegd werd een diepere betekenis kon hebben. En hoe mensen, zelfs de meest belangrijken, constant met de angst leefden om iets te doen dat verkeerd zou vallen bij de overheid. De veiligheid van de elite was slechts schijnveiligheid.

Het vermengen van historische personen met fictieve personages levert altijd wel wat problemen op, maar hier passen ze meestal wonderwel in het verhaal. Stalin komt op momenten zelfs aimabel over, terwijl er wel altijd een bepaalde dreiging van zijn naam uit gaat. Serafima heeft een goed verhaal, dat misschien niet altijd even diep gaat, maar dat je wel helemaal onderdompelt in het fascinerende leven van het na-oorlogse Rusland.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *