Inspiratie

Recensie: Wat ik nooit eerder heb gezegd, Celeste Ng

Rouw om de dood van een kind, racisme en discriminatie, vrouwenemancipatie, de puberteit met alle bijkomende gevoelens, Wat ik nooit eerder heb gezegd is een boordevolle roman waarin al die diverse thema’s én meer aan bod komen. Het is het debuut van Celeste Ng, dat vorig jaar door Amazon werd uitgeroepen tot het boek van het jaar. Een debuutroman met vele lagen, die smaakt naar meer.

De alwetende verteller heeft voor de lezer op het oog geen geheimen. Lydia is dood, met die beginzin weet de toeschouwer van dit drama al direct meer dan de hoofdpersonen. Maar hoe is ze om het leven gekomen? Wie was er op het laatst bij haar, wat deed ze midden in de nacht op het meer, terwijl ze niet kon zwemmen?

Uit allerlei brokjes informatie stel je als lezer een portret samen van een op het eerste gezicht geslaagd gezin. Vader is docent op een provinciale universiteit, terwijl de moeder voor de drie kinderen zorgt. Naast Lydia zijn dat de oudere broer Nath en het jongste zusje Hannah. Maar gaandeweg blijkt dat het onder het gladde oppervlak van het gezin kolkt en bruist. Want vader James is van oriëntaalse afkomst, terwijl moeder Marilyn een blanke vrouw is. En dat is in de jaren ’70 nog allerminst gebruikelijk, zeker buiten de grote steden van het land. Al zijn hele leven heeft James van alle kanten te horen gekregen dat hij ‘anders’ is. Kinderen staren hem aan, ouders roddelen, racistische grapjes komen hard binnen.

James voelt zich daarin onbegrepen, vooral ook door zijn vrouw. Die heeft op haar beurt weer haar eigen problemen: ze worstelt met haar eigen opvoeding, onder het juk van een overheersende moeder die haar vooral in de ouderwetse rolpatronen probeerde op te sluiten. Tot haar eigen verdriet en frustratie heeft ze nooit echt de kans gehad daar aan te ontsnappen. Ondanks dat er in de samenleving steeds meer vrouwen zijn die daar wel in slagen. Arts worden was haar grootste droom, en als ze die zelf niet kan waarmaken moet haar dochter dat doen.

Onder die druk groeit Lydia op als lieveling van zowel vader als moeder. Moeder Marilyn bestookt haar van jongs af aan met boeken en zet haar onder druk om zo goed mogelijk te presteren op school. James projecteert daarentegen zijn eigen angsten op haar en wil dat ze koste wat het kost vrienden maakt, populair is op school. Broer Nath en zusje Hannah groeien vervolgens op in de luwte, tegelijk met afgunst kijkend naar de aandacht en liefde die haar ouders voor Lydia tonen.

Op een bijzonder pakkende manier neemt Celeste Ng je mee in het leven van de familie Lee, en kruip je onder de huid van de hoofdpersonages. Herkenbaar is de in eerste instantie redelijk onschuldige wijze waarop de ouders hun kind de – volgens hun – goede kant op proberen te sturen. Herkenbaar is ook de manier waarop angsten en ervaringen uit het verleden James en Marilyn dwarszitten bij de opvoeding van hun kinderen, zonder dat ze dat zelf doorhebben. Maar er zit geen rem op bij de ouders.

Het kan dan ook niet anders zo zijn dan dat de bom op een gegeven moment barst in die benauwende, beklemmende omgeving, waarin persoonlijke verwachtingen en dromen belangrijker zijn dan liefde en geborgenheid. Wat is er precies gebeurd met Lydia? Uiteindelijk is die vraag niet het belangrijkst in deze sterk geschreven roman. Eerder gaat het erom hoe de verschillende gezinsleden omgaan met deze ingrijpende gebeurtenis. En dan laat de auteur fijntjes zien dat rouw en een goede verwerking pas op gang kunnen komen als er erkenning is voor fouten en tekortkomingen, voor verschil in karakter. Wat ik nooit eerder heb gezegd eindigt daardoor, ondanks de zware thematiek, als een boek vol hoop.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *