Hoe was het om als kind op te groeien in een arbeidersgezin ergens in het hoge noorden van Europa, tegen het einde van de negentiende eeuw? Je ontdekt het in deze beeldende roman van Vibeke Olsson. Een leven zonder zekerheid, zonder vooruitzichten, in armoede, maar mét lichtpuntjes en klein geluk, geloof, hoop en liefde.
Hout. Als er aan een ding geen gebrek is en was in Scandinavië, dan is het dat wel. En in de negentiende eeuw was hout natuurlijk het plastic van nu. Zo ongeveer alles wat niet van metaal of steen gemaakt kon worden, werd van hout gemaakt. Het werd gebruikt in de huizenbouw, voor schepen, voor hekken en poorten, voor verpakkingsmateriaal, voor alles wat je je maar kunt bedenken. Maar die populariteit heeft – natuurlijk – zijn prijs. En dat merkt Britta, enig kind van vader Elvin en moeder Frida. Want terwijl er vanuit de overheid volop geïnvesteerd wordt in de houtzagerijen, levert dat de arbeiders niets op. Sterker nog, ze worden gekort op hun loon en krijgen nog minder dan het jaar ervoor. En dat zorgt uiteraard voor spanningen.
Hoe de grote wereldeconomie het leven van individuen bepaalt, je krijgt het mee in De dochter van de houtzager door de verwonderde en naïeve ogen van de elfjarige Britta. Ze levert in haar gedachtewereld commentaar op alles wat ze ziet, en zo krijg je een prachtig beeld van het leven in een arbeidersdorp waar het levensritme gedicteerd wordt door het piepen en kraken van de machines waarmee de boomstammen bewerkt worden tot gladde planken.
En op een dag is het genoeg geweest voor de arbeiders. Terwijl de hoge heren genieten van hun luxe, beramen ze plannen om tot een staking te komen. Ze hebben gehoord van andere plekken waar het gewerkt heeft, waar de arbeiders op deze manier hun eisen en wensen vervuld hebben zien worden. Voor het kleine gezin van Britta breekt een spannende tijd aan. Vol overtuiging, en met een goed geweten, wordt Elvin een van de stakingsleiders. Zijn geweten wordt echter danig op de proef gesteld als blijkt dat niet iedere staker er hetzelfde instaat. En als dan ook nog blijkt dat de gouverneur geen enkele zin heeft naar hun wensen te luisteren, maar het leger inschakelt…
Tussendoor zorgen de bespiegelingen en belevenissen van Britta voor diepgang. Hoe kun je je verzetten tegen de gang van zaken, wat voor invloed heb je nu eigenlijk, en waarom leeft de een in armoede en de ander in rijkdom? En waarom worden er zomaar katjes geboren, als die direct doodgeslagen moeten worden? En wat is de rol van God eigenlijk in het geheel? Wat dat laatste betreft, ziet Britta zich voor de keuze gesteld door wat haar ouders daarover zeggen. Kijkt God naar de mensen zoals naar de bomen, bemoeit hij zich eigenlijk niet met ons, zoals haar vader stelt? Of is het zoals haar moeder zegt, dat God alles ziet en een bedoeling met alles heeft? De dochter van de houtzager zet je ook zelf daarover aan het nadenken, zonder belerend te zijn.