Hoe kun je in de zwaarste omstandigheden van het leven blijven hopen, geloven en liefhebben? Volgens Edith Eger, psycholoog van in de 90, door de kracht in jezelf te zoeken en door je reactie op alles als een keuze te beschouwen. Het verleden kun je niet veranderen, het heden wel. Tot zover zou je De keuze als een modern, typisch zelfhulpboek kunnen beschouwen. Maar deze les komt van iemand die in Auschwitz tegenover de duivelse Dr. Mengele heeft gestaan, gedanst zelfs, terwijl net daarvoor haar ouders vergast en gecremeerd werden. En dat maakt alles anders aan het boek.
Edith groeide op in een Hongaarse stad, als dochter van een kledingmaker. Ze beschrijft in De keuze haar jeugdherinneringen, fragmenten uit een leven in de middenklasse. Ze zijn Joods, en heel af en toe hebben ze daar last van, maar steeds vaker wanneer de dreiging van een oorlog dichterbij komt. Om hen heen verhuizen kennissen en familieleden naar veiliger oorden. Maar de ouders van Edith durven geen beslissing te nemen.
In het gezin is Edith de sportieve, maar ook de stille, die zich vaak minderwaardig voelt. Haar twee oudere zussen hebben volop talenten. Klara speelt op haar viool de sterren van de hemel, Magda speelt piano en maakt bovendien handig gebruik van haar uiterlijk, als het om jongens gaat. Edith hunkert naar liefde en aandacht van haar ouders, en is gevoelig voor de slechte relatie tussen de twee. Haar latere carrière als psycholoog is niet verwonderlijk, als je ziet wat haar gedurende haar jeugd bezighoudt. Toch blijkt ook zij een groot talent te hebben: eerst ballet, later turnen. Ze maakt het bijna tot in de Olympische ploeg. Totdat de oorlog roet in het eten gooit. Ediths jeugd, en het leven van het hele gezin, wordt abrupt afgebroken wanneer ze, zoals vrijwel alle Hongaarse Joden, op een dag opgehaald worden en uiteindelijk in Auschwitz terecht komen.
Edith beschrijft nauwgezet haar ervaringen in het kamp, wat ze doet om in leven te blijven, zowel lichamelijk als geestelijk. Op een dag moet ze dansen voor Mengele, en dat doet ze door ondertussen een complete droomwereld te creëren zodat ze zich geestelijk kan lostrekken uit de erbarmelijke omstandigheden. Dat vermogen houdt haar constant op de been, ook als ze lichamelijk zwakker wordt. Innerlijk kan ze nog steeds dansen, en blijft ze hopen haar prille liefde van voor de oorlog, Eric, weer te zien.
De keuze is niet alleen het verhaal van het overleven van concentratiekampen. Edith vervolgt haar verhaal namelijk met hoe ze uiteindelijk trouwt, in de Verenigde Staten belandt, daar een opleiding gaat doen tot psycholoog, en vervolgens een eigen praktijk krijgt. In die praktijk komen opmerkelijke verhalen voorbij die ze deelt. In elk van die verhalen is het terugkerende element hoe ze zelf ervan leert, maar ook hoe ze overbrengt wat ze door haar Auschwitz-ervaringen heeft geleerd over de menselijke psyche. Het belangrijkste daarbij is dat iedereen een keuze heeft, zelfs in de grootste problemen. De keuze om te dromen, de keuze om het anders te doen dan vroeger, de keuze om vrijheid te zoeken en te ontsnappen aan een innerlijke gevangenis. ‘Vrijheid vinden we als we accepteren wat er is en als we onszelf vergeven, als we onze harten openen om de wonderen te ontdekken die nu bestaan.’