Het succes van haar boek Het meisje met de parel heeft de Amerikaanse schrijfster Tracy Chevalier tot nu toe niet meer weten te evenaren, hoewel ze sinds het verschijnen van dat boek in 1999 al weer een handvol boeken schreef. De laatste vluchtelinge is haar nieuwste, over het leven van een Quakermeisje in het 19e eeuwse Amerika. Een boeiende historische roman, die een intiem inkijkje geeft in de gedachtewereld van een 19e eeuws immigrantenmeisje.
Op zoek naar een nieuw leven emigreert de jonge vrouw Honor Bright samen met haar zus van Engeland naar Ohio. Daar zal haar zus trouwen met een al eerder geëmigreerde land- en geloofsgenoot, Adam. Maar al tijdens de overtocht krijgt Honor twijfels of ze er wel goed aan deed om haar verleden achter zich te laten. Als ze aangekomen is en nog maar net hersteld is van haar zeeziekte, wordt haar zus Grace plotseling ziek, en ze overlijdt uiteindelijk. Zo komt Honor helemaal alleen te staan in een nieuwe wereld die ze niet begrijpt en waar ze zich niet thuisvoelt. Maar teruggaan is ook geen optie meer.
Langzaam maar zeker maakt ze toch wat vrienden, waaronder Belle Mills, hoedenmaakster. Die adviseert haar dat trouwen de enige optie is, zodat ze toch weer een nieuwe familie heeft. Ondertussen merkt ze ook steeds meer dat de samenleving waarin ze terecht is gekomen veel verschilt van haar vroegere leven. Het land is diep verdeeld door de slavernij. In het zuiden is dat legaal, de noordelijke staten willen er steeds meer vanaf. Een landelijke wet zorgt er vervolgens voor dat iedereen die gevluchte slaven helpt strafbaar wordt. In de Quakergemeenschap waar Honor leeft, vlakbij een doorgaande route naar het vrije Canada, is men ook fel tegen slavernij, maar haar nieuwe familieleden hebben zo hun redenen om de wet niet te willen overtreden door het helpen van slaven. Zo wordt Honor verscheurd tussen de wil van haar man en zijn familie, en haar eigen overtuigingen.
Tracy Chevalier laat je kennismaken met het leven en de gewoontes van een wat onbekende bevolkingsgroep, de Quakers. Ze vertelt beeldend over de immigranten die de binnenlanden van de Verenigde Staten in de 19e eeuw langzaam maar zeker ontgonnen en bewoonbaar maakten. Tegelijk haalt ze daarbij allerlei maatschappelijke ontwikkelingen aan, zoals de opkomende strijd tegen slavernij, maar ook de invloed van ziektes en de opbouw van het spoornetwerk.
Op sommige momenten krijgen de vele uitwijdingen over het quilten – een van de belangrijke hobby’s van quaker-vrouwen – een wat al te grote plaats in het verhaal, wat de spanningsboog niet helemaal ten goede komt. Maar snel daarna focust de auteur dan weer op het leven van Honor, en haar pogingen om in het reine te komen met haar geweten. Een prettig leesbaar boek dat een licht gebrek aan diepgang goedmaakt met degelijke sfeertekeningen van het 19e eeuwse Amerika.