Eva Kelder: “Ik wil dat het leven zeer doet”
Interview met Eva Kelder, auteur van ‘Het leek stiller dan het was’.
Ik kies het tafeltje met uitzicht op beide ingangen van Blend Coffee & Wine. Naast twee deuren, heeft deze koffie/wijnbar in het midden van de zaak een indrukwekkend grote wijnklimaatkast. Ik neem een slok van mijn latte macchiato en leg mijn iPhone in het midden van het kleine tafeltje om het gesprek met Eva op te kunnen nemen. Als ik weer opkijk, stapt ze net binnen. Ze begroet me hartelijk met drie zoenen en neemt daarmee meteen iets van mijn zenuwen weg.
Obsessie
Blend Coffee & Wine ligt aan de rand van Watergraafsmeer. Vier jaar geleden verhuisde Eva naar deze rustige wijk in Amsterdam-Oost, ver weg van haar vrienden, de feestjes en literaire borrels in het centrum. Haar angst dat de wijk wel eens té rustig kon zijn, bleek ongegrond. Eva kreeg hier juist de kans zich volledig te focussen op haar debuutroman ‘Het leek stiller dan het was’.
“Je moet als schrijver concessies doen. Als je het echt wilt, moet je er helemaal voor gaan.” Eva ging parttime werken, zette haar sociale leven op een laag pitje en dompelde zich onder in het schrijfproces. Ze at en sliep te weinig en liep dagen rond in dezelfde herenjoggingbroek. “Ik hoor het ook van andere schrijvers, je komt in een obsessie terecht. Ik nam mezelf iedere ochtend voor: ik ga eerst douchen, ontbijten. Maar ik deed het gewoon niet.”
Waar zit de pijn?
Eva werkt nu aan haar tweede roman, die begin 2016 verschijnt. De aanvraag voor het Letterenfonds, waarin ze gevraagd werd te reflecteren op haar schrijverschap, heeft ze net deze week ingevuld. Daarin benadrukt ze dat ze haar uitbundige en beeldende stijl wil handhaven. Dit in tegenstelling tot veel generatiegenoten, die een ingeperkte, strakke en harde schrijfstijl hanteren. Ook qua thematiek wijkt Eva graag af van de heersende norm. “Soms voeren collega-schrijvers de ironie zo ver door in hun werk, dat ze daarmee wegblijven van de grote thema’s: liefde, familie, werk, vriendschap. Alles is betrekkelijk, alles kan ironisch bekeken worden. Je wilt je niet laten raken, dus stel je je maar heel cynisch op. Ik wil dat het leven zeer doet. Dat mijn personages er helemaal middenin duiken.”
Haar werk is niet autobiografisch, maar ze put wel uit haar eigen ervaringen en gevoelens. “Je neemt zoveel mee van jezelf. Je diept je schrijverschap uit, door je personages door en door te leren kennen. Als ik mijn schrijven moet definiëren, dan is het dat: waar zit de pijn, waar zit de diepgang? Dat maakt het interessant voor mij en de lezer. Er moet een hart zitten in wat je schrijft. Schrijven is voor mij een manier om moeilijke zaken boven water te krijgen. Door erover te schrijven, het te verwerken in verschillende personages en er een nieuw verhaal omheen te kneden, kun je er anders naar kijken.”
Buitenstaander
Door haar beeldende schrijfstijl en oog voor detail lijkt observeren Eva’s tweede natuur te zijn. Dat doet ze niet bewust, geeft ze aan. Als kind voelde ze zich al een buitenstaander en was ze altijd op haar hoede. Vooral bij mensen die ze niet kende. Ze probeert daarom eerst in te schatten: hoe zijn ze, wat doen ze en wat verwachten ze van mij? Een karaktereigenschap waar Seije, de hoofdpersoon in ‘Het leek stiller dan het was’, constant mee worstelt: hoe moet ik me volgens de ander gedragen? Het intrigeert Eva hoe mensen zich gedragen en wat ze juist niet doen. Deze fascinatie voor menselijk gedrag is de basis van haar schrijverschap.
Tot haar dertigste had Eva het gevoel dat er niet iets was waar ze echt goed in was of dat ze echt heel erg leuk vond. “Ik heb niks.” Maar door een simpele schrijfoefening tijdens haar eerste schrijfcursus werd ze gegrepen door het schrijfvirus. “het was alsof de ramen openvlogen, de gordijnen begonnen te wapperen. Alles in mij begon te stromen en ik dacht: dit is het. Dit is wat ik mijn hele leven gemist heb.” Maar schrijven is ook uitputtend. “Je zit er volledig in, je komt in een soort roes, want het moet af. Af en toe dacht ik: ik kan niet meer.” Eva kreeg een jaar om haar debuutroman te schrijven en door die tijdsdruk kreeg ze in de eerste maanden na het tekenen van het contract een writer’s block. Ze realiseerde zich: dit is echt, iedereen kijkt nu mee.
Druk om te presteren
Nu ze aan haar tweede roman werkt, voelt ze wederom de druk om te presteren. Dat wordt versterkt door de lovende kritieken die ze heeft ontvangen voor ‘Het leek stiller dan het was’. De vrijheid die ze had bij haar debuutroman is weggevallen. Daarnaast was ze het afgelopen jaar zo druk met het opzetten van schrijftrainingen en de promotie rond haar debuut, dat het echte schrijven er bij in schoot. Ze heeft veel zin om aan de slag te gaan, ze mist het, merkt dat ze chagrijniger is. “Ik heb het nodig, het is echt een soort verslaving.”
Schrijftrainingen
Dit enthousiasme voor schrijven probeert Eva samen met zusje Renee, met wie ze gelijktijdig debuteerde, over te brengen op de cursisten die deelnemen aan hun schrijftrainingen. De zussen helpen tijdens deze cursussen mensen hun eigen stem, stijl en thema te vinden. Deelnemers leren fictie schrijven of juist hoe ze hun persoonlijke verhaal op papier kunnen zetten. Daarnaast toerden Eva en Renee vorig jaar zomer door het land met een eigen literair programma: ‘duo-debuteren’. Tips voor schrijvers die ook graag willen debuteren heeft Eva dan ook zeker: “ga eerst op zoek naar je eigen thema, wat hoort echt bij jou? Projecteer dit vervolgens op verschillende personages en gebruik deze bouwstenen voor een nieuw verhaal.” Beginnende schrijvers moeten zichzelf volgens Eva vooral de tijd geven om veel te oefenen. Eerst sterker worden, voordat ze hun werk naar buiten brengen. “Observeer wat er om je heen gebeurt, ga naar buiten, luister gesprekken af om te leren hoe je geloofwaardig een dialoog opbouwt.”
De belangrijkste tip? Doe concessies. Als je echt wilt schrijven, zul je andere dingen moet laten.
“Ik begrijp dat er omstandigheden zijn waardoor je niet kunt schrijven: je hebt kinderen, een baan, maar dat is geen excuus. Het is angst, je verschuilen, om maar niet te falen. Het leven zit niet altijd mee, maar je moet je nek uitsteken.”
Meer informatie over Eva en de schrijftrainingen voor beginners en gevorderden vind je op www.evakelder.nl.