Er zijn van die boeken die boekenliefhebbers gelezen moeten hebben. En dan bedoel ik met name liefhebbers van het fysieke, papieren object ‘boek’. Het geheim van Penumbra’s boekwinkel is er een van, niet direct omdat het erg hoogstaande literatuur is, maar wel omdat het een grappig en meeslepend boek is waarin alles voorbijkomt wat met de plaats van het boek in onze samenleving te maken heeft. Digitalisering van boeken, ereaders, Google, maar ook het begin van de boekdrukkunst, de ontwikkeling van lettertypes, en vooral een mysterieuze boekwinkel met kasten vol oude boeken.
Op een dag komt de werkloze Clay Yannon voorbij een piepkleine boekwinkel, waarop een briefje hangt met de tekst ‘Personeel gezocht’. Als hij er binnenstapt blijkt het een winkel die hem de adem beneemt. “De ruimte was absurd smal en duizelingwekkend hoog en alle boekenkasten reikten tot aan het plafond: drie verdiepingen vol boeken, en misschien nog wel meer. Ik legde mijn hoofd in mijn nek (waarom dwingt een boekwinkel mijn nek altijd in een lastige stand?) en zag de planken langzaam in schaduwen verdwijnen alsof ze eindeloos ver doorliepen.” Penumbra’s boekwinkel is 24 uur per dag open, en nadat Clay is aangenomen zorgt hij er een derde van die tijd voor dat de winkel klanten kan ontvangen. Die klanten komen er in twee soorten, net zoals er twee soorten boeken in de winkel blijken te staan.
Er zijn allereerst de sporadische boekenkopers die op zoek zijn naar een specifiek boek, of gewoon even langs alle kasten lopen om te zien of er nog wat tussen zit. Een tweede, en nog belangrijker groep, bestaat uit klanten die lid zijn van een geheim genootschap. “Ze zijn ouder en komen met een vaste regelmaat. Ze zoeken nooit iets, komen klaarwakker en volstrekt nuchter binnen, maar wel trillend van verlangen.” Voor hen zijn de boeken die zich achter en bovenin de winkel bevinden. Clay wordt door Penumbra gewaarschuwd zelf nooit in deze boeken te lezen, maar deze zonder ze in te zien te ruilen voor de boeken die de klanten terug komen brengen. Natuurlijk kan Clay de verleiding niet weerstaan: de boeken staan vol met een soort geheimtaal.
Met behulp van zijn beste vrienden, een miljonair, maker van ‘borstensimulatie-software’, zijn huisgenoot die special effects voor films maakt en zijn vriendin Kat – die hij in de boekwinkel ontmoet heeft – gaat hij op zoek naar de ware betekenis van al die geheimzinnige boeken, en naar de oplossing van dat eeuwenoude raadsel, waar al de leden van het genootschap zo koortsachtig naar zoeken.
Het geheim van Penumbra’s boekwinkel is een boek voor de echte moderne boekennerd: vol humor en vlot geschreven, met allerlei verwijzingen naar zowel oude papieren boeken als modernere manieren om boeken te lezen. Wie diepgang of ontwikkeling van personages verwacht komt bedrogen uit, want dat zit er in dit boek maar weinig. Maar de intelligente manier waarop dit hedendaagse boekensprookje verteld wordt maakt veel goed.
Robin Sloan begon dit verhaal ooit als kort ebook, en werkte het pas later uit tot deze volledige roman. Zijn liefde voor papieren boeken is paradoxaal genoeg duidelijk door heel het boek heen. De lichte schuld tegenover de papieren boeken die Clay voelt wanneer hij zijn ereader gebruikt is iets wat veel boekenliefhebbers misschien wel zullen herkennen. Uiteindelijk wijst Sloan ons er op dat de manier waarop we lezen dan misschien wel verandert, de boodschap van de letters blijft altijd bestaan. Met die conclusie kan iedere boekenliefhebber leven, of hij nu fervent papieren lezer of fanatiek ebooklezer is.