RecensiesRomans

Recensie: IJstijd, Maartje Wortel

Ze wordt gezien als een van de grootste literaire talenten van Nederland en schreef met IJstijd haar derde boek. Maartje Wortels tweede roman (haar eerste boek was een verhalenbundel) is een soms wat droge maar inventieve vertelling over liefdesverdriet en het gemis aan richting en doel in het leven.

James Dillard is zo op het eerste gezicht een typisch rijkeluiskind, met de bijbehorende van vertwijfeling doordrongen levensinstelling. Hij leeft op kosten van zijn moeder al enkele jaren in een hotel: op zijn negentiende vond zijn moeder het tijd worden dat hij het huis uit ging en bracht ze hem eigenhandig naar een hotel toe. “Als er iets is dan kun je me bellen, maar je moet het vooral zelf uit proberen te zoeken, dat is de natuur.” Zijn vader is de grote afwezige in zijn leven, de Bosniëganger is het grootste deel van het jaar met opa op Hawaï, waar ze sigaren roken en naar de vrouwen en de zee kijken.

James brengt zijn dagen veelal nietsdoend door, tot hij op een dag een meisje tegenkomt, na afloop van een praatgroep voor mensen die zich alleen voelen. Uit nieuwsgierigheid was hij naar de praatgroep gegaan, maar het blijkt ‘een vergissing’. Eenzaam is hij niet, zo houdt hij zichzelf voor. Het meisje dat buiten naast hem schuilt tegen een onweersbui heet Marie. Hij weet haar over te halen iets te gaan drinken, het begin van een liefdesrelatie. Hij ziet haar als zijn grote liefde, maar wat zij in hem ziet blijft onduidelijk.

Hoewel het grootste deel van de roman in de tegenwoordige tijd is geschreven, springen we constant in tijd heen en weer. (“Misschien bestaat er geen volgorde als de dingen die voorbij zijn evengoed aanwezig zijn. Net als de dingen die nog moeten komen.”) Het echte heden is de tijd waarin James op zijn hotelkamer onverwachts een telefoontje krijgt van een redacteur bij een uitgeverij. Hoe zij aan zijn nummer gekomen is krijgen we niet te weten, maar het heeft alles van een vooropgezet plan van zijn moeder, iets om hem aan het werk te krijgen, een doel in het leven te geven. Of hij misschien zin heeft een roman te schrijven. Het idee staat hem niet tegen, hoewel het hem zwaar valt zijn herinneringen aan Marie los te laten.

IJstijd is een eigenzinnige roman over dolende zielen waarin de auteur laat zien dat ze terecht als talent wordt bestempeld. De lethargische instelling van James en zijn constante zoeken naar bevestiging stellen je als lezer danig op de proef. Het personage wekt door zijn gedrag irritatie op, maar door zijn verhaal sympathie. Je wilt hem een schop onder zijn kont geven en tegelijk zeggen dat het allemaal wel goed komt, dat het een fase is waar hij doorheen moet en sterker uit zal komen.

Een talent genoemd worden, betekent echter ook dat je er nog niet helemaal bent, als schrijver. Dat merk je in IJstijd doordat het soms iets te gecomponeerd, te doordacht, te rationeel is. Juist in de momenten in het boek waarop er daadwerkelijk iets gebeurt, toont Wortel zich op haar best: op het eiland, in de (liefdes)scènes met Marie. Iets meer van dat soort actie had het boek geen kwaad gedaan.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *