De tweeling H
RecensiesRomans

Recensie: De tweeling H, Giorgio Falco

‘We hadden het nooit over Hitler toen Hitler er was, en wij woonden in Hitlers land.’ Met die woorden probeert Hans Hinner zich jaren na de oorlog af te maken van een discussie over of Hitler al dan niet vegetariër zou zijn geweest. Koste wat het kost wil een naar Italië geëmigreerd Duits gezin het eigen verleden en dat van hun landgenoten onder een dikke laag zand verbergen. Dat lukt ternauwernood, maar het oorlogsverleden blijft ook onbesproken aanwezig.

Die zin hierboven is overigens behoorlijk naast de waarheid, lezen we in de eerste helft van de roman. Het woord Hitler gonst over de tafel bij familiefeesten, en Hans Hinner maakt er zelfs zijn werk van: hij bouwt het lokale krantje Mutter uit tot de spreekbuis van het nazisme in de regio. Met behulp van zijn schoonvader groeit de krant uit tot een gezaghebbende publicatie. Hans pendelt op en neer tussen het rustige provinciestadje Bockburg en München, de bakermat van Hitlers beweging.

Hans Hinner verdient stevig aan de krant en koopt bovendien de villa van hun Joodse overburen voor een prikkie, om deze net na de oorlog voor vele malen de koopprijs weer te verkopen. Want anders dan veel andere kopstukken uit de nazitijd weet Hans anoniem te verdwijnen na de oorlog. Hij reist zijn vrouw en tweelingdochters achterna die halverwege de oorlog al naar Italië verhuisden. Niet veel later overlijdt zijn vrouw en gooit Hans het over een andere boeg. Met zijn kapitaal koopt hij een hotel aan de Italiaanse kust. Samen met zijn dochters bouwt hij het uit tot een succesvolle onderneming. Opnieuw profiteert Hans flink van de ontwikkelingen in de maatschappij. De Duitse economie trekt weer aan en massaal komen zijn landgenoten naar de Italiaanse kust op vakantie.

De tweeling H is een bijzondere roman, die wat moeite kost om te doorgronden. Misschien ligt het aan de vertaling of is het de wat afstandelijke schrijfstijl. Toch boeit dit verhaal van Giorgio Falco mateloos. Vrijwel geen moment gaat het in de tweede helft van het boek over de oorlog, en al helemaal wordt er met geen woorden over de gruwelijke kanten ervan gerept. Toch is in heel veel van wat de zussen Hinner en hun vader denken of doen de oorlog onbewust aanwezig. Onder het oppervlakte lijkt een nooit uitgesproken schuldgevoel te sluimeren, en misschien wel diepe wonden te veroorzaken.

Hoe makkelijk is het om je ogen te sluiten, vanzelfsprekend te profiteren van de omstandigheden in de samenleving, mee te drijven op de golven. De tweeling H brengt het op een pakkende manier onder woorden. Maar de roman is daarnaast ook een verslag van de tijdgeest, en in het voorbijgaan wordt een treffend tijdsbeeld opgetekend vanaf de oorlog tot ver in de tweede helft van de twintigste eeuw. En ergens staan de Hinners symbool voor al die andere Duitse, Italiaanse en Europese inwoners, die ofwel zelf meededen in de propaganda, ofwel eraan bijdroegen dat de oorlogsmachine bleef draaien, hoe klein hun rol misschien ook geweest is. En door de moeizame verwerking van dat proces, maakte de oorlog ook jaren na afloop nog slachtoffers.

Reageer

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *