De Spaanse schrijver Juan Marsé vertelt in Ringo het verhaal van een jeugd in Barcelona, een jeugd die verrassend veel op de zijne lijkt. Want er zijn heel wat autobiografische elementen te ontdekken in deze virtuoos geconstrueerde roman die je de sfeer van het Barcelona van voor, tijdens en na de oorlog doet voelen.
De 15-jarige Ringo, een zelf verzonnen verbastering van zijn echte naam Domingo, groeit op in een volkswijk in Barcelona. Het leven speelt zich grotendeels op straat af, “op snikhete avonden is de straat na het eten een voortzetting van de huiskamer.” Ringo bevindt zich graag met een boek in de plaatselijke bar, weggedoken achter een raam, vanwaar hij de omgeving goed in de gaten kan houden – hij lijkt onderdeel te zijn geworden van het meubilair. Ringo wil pianist worden, maar door geldgebrek kon hij maar weinig lessen nemen. Bovendien heeft hij onlangs een ongeluk gehad, waardoor hij een vinger moet missen en zijn droom in duigen gevallen lijkt.
Toch weerhoudt dit hem er niet van om de wildste dromen over onder meer zijn toekomst maar ook zijn vrienden te hebben. Hij verzint graag verhalen en laat zijn vrienden daar de gekste rollen in spelen, opvallend vaak zijn het verhalen over het wilde westen, waar buurmeisje Violeta gevangen wordt genomen en door afwisselend een van zijn vrienden bevrijd dient te worden. Hoewel hij haar niet mooi vindt, is Ringo gefascineerd door het meisje, en misschien zelfs wel een beetje verliefd op haar.
Op een dag lijkt haar moeder Victoria door te draaien: ze gaat midden op straat liggen, met haar hoofd boven het kleine stukje rails van de tram dat is blijven liggen. Het lijkt of ze zelfmoord wil plegen door de tram over zich heen te laten rijden, maar die tram rijdt al jaren niet meer door de straat. Wat is er in haar gevaren?
Juan Marsé geeft het antwoord op die vraag in de rest van het boek beetje bij beetje prijs. Dat doet hij door ogenschijnlijk afzonderlijke verhalen op een meeslepende manier tot een geheel te maken, daarbij heen en weer springend door de tijd. Op de achtergrond speelt de Spaanse burgeroorlog, de Tweede Wereldoorlog en de nasleep van beiden. Ringo’s vader is betrokken bij clandestiene handel, hij zelf wordt ingezet als boodschappenjongen. En altijd is er sprake van een bepaalde dreiging, of het nu die van de Duitsers of de overheid is.
Door de soms afstandelijke formuleringen blijft de roman wat ver van je af staan. Zijn vader wordt bijvoorbeeld vaak abstract de Rattenvanger genoemd – naar zijn beroep – en sommige beschrijvingen zijn wel erg breedsprakig. Maar Marsé zou Marsé niet zijn als hij niet nog een verrassing in zijn roman heeft gestopt die alles in een ander licht doet staan. De kracht van zijn werk is dan ook zonder twijfel dat je na het lezen het liefst nogmaals van voor af aan zou beginnen.
Ringo / Juan Marsé / Signatuur / Vertaling: Marjolein Sabarte Belacortu / Hardcover: € 22,95
